Te dane mogą szokować. Rocznie na całym świecie marnujemy blisko miliard ton żywności - tak wynika z najnowszego raportu ONZ. Problem ten niestety dotyczy również Polski. Aby dowiedzieć jaka jego skala, w 2020 roku w ramach projektu PROM, zespół ekspertów zaprezentował wyniki badań, które oszacowały skalę marnowania żywności w Polsce.

Marnowanie żywności w Polsce - statystyki

Z badań projektu PROM wynika, że w Polsce marnuje się prawie 5 milionów ton jedzenia. Głównym źródłem zmarnowanej żywności są gospodarstwa domowe i odpowiadają za 60% całości. W dużo mniejszym stopniu odpowiadają za ten problem przetwórstwo i produkcja rolnicza, które odpowiadają za podobny poziom strat plasujący się w okolicach 15%. Projekt wyszczególnia również handel (ok. 7%), gastronomię (ponad 1%) i transport (ok. 0.5%).

Oznacza to, że w każdej sekundzie, wyrzucamy ponad 150 kg jedzenia, z czego 92 kg pochodzi z naszych domów.

Skutki marnowania żywności

Marnowanie jedzenia, jak łatwo się domyślić, ma negatywny wpływ na wiele aspektów naszego życia. Skutki te możemy podzielić na 3 główne kategorie:

Ekonomiczne skutki marnowania żywności

Największą część wydatków w ciągu jednego miesiąca w Polsce stanowi jedzenie. Według badań Głównego Urzędu Statystycznego, jest to blisko 25% wszystkich miesięcznych wydatków. Co trzeci Polak przyznaje się do wyrzucania jedzenia. W ciągu roku, czteroosobowa rodzina traci średnio 2500 złotych. W całym kraju, w ciągu roku, marnuje się jedzenie o łącznej wartości 14 mld euro. W przeliczeniu na jedną osobę, zajmujemy 5 miejsce w Unii Europejskiej pod względem marnowanej żywności.

Ekologiczne skutki marnowania żywności

Marnotrawstwo żywności wpływa negatywnie na nasze środowisko. Oznacza ono m.in marnowanie wody, która jest wykorzystywana do produkcji żywności. Największą ilość pochłania produkcja mięsa. 1 kilogram mięsa to od 5 do 14 tysięcy litrów wody. Marnowanie żywności jedynie pogłębia problem braku wody i susz. Wyrzucanie jedzenia to także zwiększona produkcja śmieci. Skutkuje to też negatywnymi zmianami klimatu, ponieważ wyrzucone i gnijące jedzenie może wydzielać szkodliwe gazy, m.in metan. Nie można też zapominać o procesie wytwarzania jedzenia, które również wpływa na wytwarzanie szkodliwych gazów cieplarnianych i wykorzystywaniu ogromnej ilości energii elektrycznej, która jest marnowana do wytworzenia wyrzucanego jedzenia.

Społeczne skutki marnowania żywności

Według danych GUS, w Polsce w skrajnym ubóstwie żyje blisko 2,5 miliona osób. Co czwarty Polak nie spożywa pełnowartościowych posiłków. Marnowanie żywności przyczynia się w pewnym stopniu do tego efektu, ponieważ zwiększa ono konsumpcję, co powoduje wzrost cen żywności. Prowadzi to do wybierania produktów spożywczych gorszej jakości i z gorszym składem. Marnowanie jedzenia uznaje się również jako nieetyczne postępowanie.

Jakie produkty najczęściej lądują w koszu?

W ramach badań, oprócz ilości marnowanego jedzenia, sprawdzono także jakie produkty spożywcze wyrzucamy do kosza i w jakiej ilości. W przypadku gospodarstw domowych, najczęściej wskazywano pieczywo - ponad 60% Polaków wyrzuca je do kosza. Nieznacznie rzadziej wyrzucamy owoce (ponad 57%) i warzywa (ponad 56%). W podobnej skali wyrzucamy również wędliny (ponad 51%) i produkty mleczne (ok. 46%).

Badania skupiły się również na posiłkach. Wynika z nich, że ponad 70% z nas wyrzuca niezjedzone ugotowane ziemniaki, ryż czy makaron. Niezjedzone kanapki i ugotowane warzywa wyrzuca ok. 65% Polaków. Ponad 57% osób nie jada mięsa znajdującego się zupie, które następnie jest wyrzucane.

Jakie są powody wyrzucania żywności?

Zmarnowana żywność może mieć wiele przyczyn. Jednak w zdecydowanej większości przypadków jest to spowodowane zepsuciem żywności - ok. 65% respondentów wskazuje właśnie ten powód. Kolejnym częstym powodem jest przeoczenie daty ważności - 42%. Problem jest o tyle większy, ponieważ większość z nas źle interpretuje daty ważności na opakowaniach produktów spożywczych. W wielu przypadkach, jedzenie to dalej nadawałoby się do spożycia. Problem ten i poradnik jak interpretować daty ważności został opisany w tym artykule. Inne przyczyny to przygotowanie zbyt dużej ilości jedzenia, zakup zbyt dużej ilości produktów i nieprzemyślane zakupy. Powodem wyrzucania jedzenia jest też zbyt duże opakowanie kupowanych produktów.

Jak można ograniczyć marnowanie żywności?

Przyczyn wskazanych w badaniach i opisanych wyżej możemy łatwo uniknąć. Na zbyt duże i nieprzemyślane zakupy pomocą może być przygotowana wcześniej lista zakupów. Problem przeoczenia daty ważności możemy ograniczyć poprzez edukację na temat oznaczeń dat ważności na opakowaniach, gdyż nie każdy przeterminowany produkt nadaje się wyłącznie do kosza. Wiele z nich dalej nadaje się do spożycia. Inną sugestią może być wykorzystywanie w pierwszej kolejności produktów z krótszym terminem ważności, a dopiero później wykorzystać produkt z bardziej odległą datą ważności. Pomocne może być również mrożenie nadających się do tego produktów. Produkty, których nie wykorzystamy w całości do przygotowania posiłku, możemy wykorzystać do przygotowania innej potrawy.

W ograniczaniu wyrzucania jedzenia pomocna okaże się aplikacja Recipeit. Dzięki niej znajdziesz przepisy kulinarne z produktów, które posiadasz w kuchni. Szybko znajdziesz pomysł jak wykorzystać np. niedokończoną śmietankę, jogurt czy nadmiarowe pomidory, które zostały z innego przepisu kulinarnego. Ochronisz je tym samym przed zepsuciem i zmarnowaniem. Z nieprzemyślanymi zakupami poradzisz sobie z dedykowaną listą zakupów, która znajduje się w Recipeit. Dodatkowo podział na kategorie przyspieszy Twoją wizytę w sklepie.